Językowo

W internecie krąży mnóstwo dowcipów typu „jak po słowacku powiedzieć…”, tyle że

z prawdą mają one często niewiele wspólnego. Niemniej jednak nie raz i nie dwa znajdowaliśmy z mężem słówka, które dla jednego brzmiały całkiem normalnie,
a u drugiego wywoływały atak dzikiego śmiechu :). I właśnie takie chcę tu stopniowo zamieszczać, ale z pomocą męża będą nie tylko te zabawne dla Polaków, ale i te zabawne dla Słowaków, bo – tak, tak – tak jak my śmiejemy się z ich języka, oni śmieją się z naszego :). Zatem zaczynamy!
Internetom sa šíri množstvo vtipov typu „ ako sa po slovensky povie...“, akurát, že
s pravdou majú často neveľa spoločné. Jednako sme však s manželom neraz našli slová, ktoré jednému zneli celkom normálne, no u druhého vyvolávali vlnu bujarého smiechu :). A presne také slová tu chcem postupne pridávať, a s pomocou manžela nielen tie zábavné pre Poliakov, ale i pre Slovákov, lebo – áno, áno – tak, ako sa my smejeme z ich jazyka, oni sa smejú z nášho :). Takže začíname!

1). Na początek słówko, do którego mam szczególną słabość, bo padło przy moim pierwszym niedzielnym obiedzie z rodziną (jeszcze-wtedy-nie-) męża :):
cicušky (czyt. cicuszki) – możecie sobie wyobrazić moją minę, gdy usłyszałam to
z ust przyszłej teściowej i szwagierki ;)… ale nie jest to to, co w języku polskim, gdyby „ci-” wymawiać bardziej twardo – cy-” :) – to po prostu kociaki, kiciusie.
Na začiatok slovíčko, pre ktoré mám špeciálnu slabosť, pretože padlo pri mojom prvom nedeľnom obede s rodinou (vtedy ešte budúceho) manžela :):
cicušky – môžete si predstaviť môj výraz, keď som to počula z úst budúcej svokry
a švagrinej ;)... ale nie je to to, čo v poľštine pri tvrdej výslovnosti „ci“ - znamená to proste mačičky, cicky.
Poznámka Maroša: v poľštine cicušky (píše sa cycuszki a prvá slabika sa vyslovuje tvrdo) znamenajú asi to, čo v slovenčine zdrobnenina pre iné dve zvieratká, pozri napríklad tu.

2). 1 kwietnia, śniegu za oknem po kolana, więc nie sposób nie skojarzyć tego z polskim słówkiem "sopel". Ale biada temu, kto pojedzie na narty na Słowację i będzie rozmawiał z gazdą o soplach zwisających z dachu... Bo po słowacku sople to smarki; raczej mało wdzięczny temat do rozmowy :).
Prvého apríla, vonku snehu po kolená, nuž nemôžem to nespojiť s poľským slovkom "sopel". Ale beda tomu, kto pôjde lyžovať na Slovensko a bude s domácimi rozprávať o soploch (sopľoch) visiacich zo strechy... lebo poľské slovo sopel je ekvivalentom nádherného slovenského slova cencúľ (p. M.: mimochodom, aj Poliaci majú také krásne ľubozvučné slová, skúsmo spomeniem brzeszczot - pílový list, čítaj bžeščot, alebo chrząszcz - chrúst, čítaj chžonšč).

3). Każdy Słowak ma swojego trupa ;). Żeby nie brzmiało to tak przewrotnie, powinnam może napisać, że każdy Słowak ma swój trup - a ten "trup" to nic innego jak tułów. Zatem jeśli spotkacie na swojej drodze Słowaka mówiącego wyłącznie po słowacku, szybko Was przekona, że - choćbyście się zapierali rękami i nogami - i Wy macie swojego trupa :).
Každý Slovák má svoju mŕtvolu ;). Aby to neznelo tak zvrátene, mala by som vysvetliť, že každý má svoj trup, a veru v poľštine slovo "trup" znamená mŕtvolu. Keď sa Vám teda náhodou stane, že stretnete bandu Poliakov, nevysvetľujte im, že každý deň pri rannej rozcvičke krútite trupom :); mohlo by to pre nich znieť dosť zvláštne :).

4). Nie ma to jak włączyć telewizor, zobaczyć otwarcie uroczystej gali wręczenia nagród X i usłyszeć, jak para prowadzących - oczywiście pani w długiej do ziemi skrzącej sukni, pan w eleganckim garniturze - wita słowami: "Milí diváci!" [czyt. mili dziwacy]. Może się zrobić dziwnie, naprawdę ;). Niemniej jednak czy tego chcę, czy nie, oglądając słowacką telewizję albo spektakl, albo jakiekolwiek inne przedstawienie, jestem zwykłym "divákiem", bo "divák" to po prostu widz :).
Keď budete s nejakými Poliakmi pozerať v televízii nejaký slávnostný večer, odovzdávanie nejakých cien a počuť, ako dvojica moderátorov - samozrejme, pani
v blyštiacej sa sukni dlhej až po zem, pán v elegantnom obleku - víta ľudí slovami: "Milí diváci!", je dosť možné, že Vaši hostia zostanú v pomykove. Prečo je to tak? Nuž preto, že slovo "dziwak" (čítaj divak) znamená v poľštine divný človek, podivín, čudák. Z pohľadu našich poľských bratov a sestier sme teda všetci akísi čudní...

5). Trwają akurat Mistrzostwa Świata w hokeju, a że Słowacy bardzo lubią ten sport (w ubiegłym roku byli nawet Wicemistrzami Świata), to dobra okazja, by napisać, że Słowacy lubią... zapasy. Mało tego, na Słowacji o zapasach rozmawiają nie tylko kobiety, ale przede wszystkim mężczyźni! Nie mam tu jednak na myśli ani gromadzenia czegokolwiek na zimę, ani nawet dyscypliny sportowej, w której Damian Janikowski zdobył dla Polski brązowy medal na IO 2012. Wprawdzie skojarzenie zapasów z mistrzostwami może wydać się trochę od rzeczy, ale nie jest przypadkowe :). A to dlatego, że słowacki zapas to po polsku mecz :). Do zapamiętania dla wszystkich fanów sportu!

Práve trvajú Majstrovstvá sveta v hokeji, a keďže Slováci majú tento šport veľmi radi (minulý rok boli dokonca vicemajstrami sveta), je to dobrá príležitosť napísať, že Slováci majú radi.... zápasy. Navyše, na Slovensku o nich rozprávajú nielen ženy, ale predovšetkým muži! Čo je na tom v poľsko-slovenskom kontexte také zvláštne? Nuž zapasy v Poľsku nájdete nie v obývačke na obrazovke televízora, ale skôr v špajzi či komore. Sú zapasy džemu, mäsa, ryže aj múky, ale nepredstavujte si to ako nejaké meranie síl, ide totiž o zásoby :). Na Slovensku pri našich hokejových zápasoch treba dbať najmä o to, aby boli pripravené zapasy piva a dobrej nálady :).

6). Ponieważ z naszej córki robi się coraz większy psotnik, nie sposób było uchronić się w codziennych rozmowach przed słowem "psota". Tyle że kiedy pierwszy raz padło ono z moich ust, M spojrzał na mnie, jakbym powiedziała coś bardzo dziwnego. No bo jak to? Co ma wspólnego psota z naszym brzdącem, który bądź co bądź sprawia wrażenie całkiem szczęśliwego dziecka. No i faktycznie, słowacka psota raczej niech się trzyma od małej z daleka. Bo żadne z nas nie chce, żeby mała znalazła się w biedzie. Lepiej niech dalej sobie psoci... po polsku :).
Keďže Maňa čím ďalej tým viac behá hore-dolu, často v našej domácnosti počuť slovo "psota". Keď som ho počul prvýkrát, pozrel som sa na Natalku tým pohľadom, ktorý hovorí "okej, toto bude zas nejaká poľsko-slovenská zaujímavosť" :). Dobre si pamätám staré rozprávkové knižky, najmä Drevený trón z bulharskými rozprávkami, kde toto slovko často vystupovalo, no dovolím si tvrdiť, že dnes takmer vyhynulo. Pre istotu: psota je to isté čo bieda, ťažká chudoba. Želáme teda Maňke veľa psoty, ale tej poľskej, čiže veľa nezbedy a šibalstiev!

7). Jeśli Słowaków na Słowacji żyje jakieś 5 milionów, to napady na Słowacji można spokojnie liczyć w dziesiątkach milionów. Ale bez obaw - jeżeli chcielibyście założyć tutaj biznes, nie macie się czego bać. Potrzebny wam jest na to tylko jakiś dobry napad... to znaczy pomysł ;).
Je úplne jasné, že Slováci sú vo všakovakých sférach života veľmi kreatívni a až tak hýria inovatívnymi myšlienkami a nápadmi. Keď sa však pri vstupe na slovenský trh poľský investor bude pýtať na množstvo nápadov (napadów), nebuďte prištedrí, mohli by ste ho obdariť. Svedčilo by to totiž skôr o vysokej miere kriminality, keďže ten poľský napad značí skôr niečo ako prepad.. (jazykové okienko pre slovenský jazyk - pozor na zámeno, napadnúť nás môže doslova ktokoľvek, napadnúť nám môže nejaký nápad, hoci najčastejšie sú to blbosti :)).

8). Niby ta Polska i Słowacja takie podobne, ale jednak co kraj, to obyczaj. Podczas gdy w Polsce pokuty zadaje ksiądz, na Słowacji możemy je dostać od... policjanta ;). Ale żeby było jeszcze ciekawiej, dodam, że chociaż do kościoła chodzę regularnie, od kiedy żyję na Słowacji, nie otrzymałam jeszcze ani jednej pokuty (w przeciwieństwie do mojego męża ;)). No cóż... tak to jest, gdy prowadzi się samochód zgodnie z przepisami. Bo słowacka pokuta to nic innego jak mandat :).
Slovensko a Poľsko sú si vraj také podobné, jednako však platí, že iný kraj, iný mrav. Zatiaľ čo na Slovensku pokuty rozdávajú policajti, v Poľsku sú na to oprávnení iba... kňazi ;). Netreba si však myslieť, že v katolíckom Poľsku ešte aj s radarmi na cestách stoja klerici v reverendách :) :) pokuta totiž v Poľsku označuje pokánie, ktoré si má kajúcnik odmodliť po vykonanej spovedi. Koniec koncov, aj to sa dá chápať ako forma pokuty, nie? :)

9). Jeśli jakiś Słowak powie nam, że go rozczuliliśmy (rozčulili), zamiast się cieszyć, lepiej uciekajmy. Bo nie chodzi tu o to, że tak go naszym zachowaniem wzruszyliśmy, ale że jest na nas najzwyczajniej w świecie… wkurzony :).

Ak nám nejaký Poliak povie, že sme ho rozčúlili (rozczulili), nemusíme sa báť žiadnej agresie či nebodaj bitky. Nejde totiž o to, že by sme v ňom vyvolali nejakú hnevlivú reakciu. Bude to skôr výbuch opačných emócií, možno až slzavé údolie, keďže je práve kvôli nám... rozcítený.

10). Zabrzmi dość przewrotnie, ale na Słowacji nie ma co powstrzymywać swoich chuti (czyt. chuci ;)). Przeciwnie, warto korzystać i oddawać się nowym chuťom, bo... kuchnia słowacka różni się od polskiej. A może jakiś nowy smak przypadnie nam do gustu? :)

Skúste povedať v Poľsku namiesto "smacznego" nahlas a výrazne "dobrú chuť". Zaručene pritiahnete udivené, alebo až znechutené pohľady spolustolujúcich (poznáte to, tie zdvihnuté brežnevovské obrvy nad napoly zdvihnutou lyžičkou so stekajúcou riedkou polievkou). Slovo "chuť" tu totiž funguje takmer výlučne v kontexte sexuálnom, čiže, ako spieva TEAM, "Mám na teba chuť"!

11). Raz, wracając z Polski, w czasach, gdy jeszcze "chodziliśmy" na randki, M. zrobił sobie zdjęcie przed kioskiem z napisem "Prasa katolicka" i miał z tego wielki ubaw. Hm, hm... Ale dlaczego? Przecież prasa to prasa, katolicka to katolicka, błędu ortograficznego tu nie ma, żadnego innego również. Tyle że w języku słowackim "prasa" to zwyczajna "świnia" ;). I chociaż jest to u nich słowo rodzaju nijakiego, a nie żeńskiego (tak, tak, "to" prasa), to doskonale rozumiem już dowcip ze zdjęcia ;).

Ešte v časoch spoločného randenia sme sa zastavili v najznámejšom poľskom pútnickom mieste, v Čenstochovej, no a mám odtiaľ super fotku spred stánku s katolíckymi tlačovinami. Je na ňom totiž veľký nápis "prasa katolicka", čo ma skutočne vynikajúco pobavilo :D. Natalke sa, samozrejme, nezdalo, že by tam bolo niečo vtipné. V poľštine totiž slovo "prasa" znamená jednoducho tlač. Predpokladám však, že slovenský čitateľ sa rád spolu so mnou zasmeje :D.

12). Już za chwilę Boże Narodzenie, mamy pieką pyszne ciasta i ciasteczka, po domu roznosi się cudowny zapach świąt... Gdyby zdarzyło Wam się w tym czasie wylądować na Słowacji lub w domu zaprzyjaźnionego Słowaka w Polsce - przestroga! Lepiej nie wspominajcie ani o pyšnych wypiekach, ani o pięknym zapachu, bo powiecie mniej więcej tyle: "Mmmm, jakie dumne ciasta! A jak tu pięknie śmierdzi!" ;)
Už za chvíľu sú tu Vianoce, mamy a starké pečú koláčiky a v celom dome sa vznášajú prekrásne vône... keby sa Vám v tom čase pritrafil v domácnosti nejaký občan Poľska, ľahko sa Vám môže stať, že budete zaskočení! Je totiž dosť možné, že pochváli prekrásny zapach a pyšne koláčiky. Nebojte sa, nie ste divný Vy ani on. Pyšne (pyszne) koláčiky sú totiž veľmi, veľmi chutné a krásny zapach je vôňa Vianoc, štekliaca Vaše čuchové senzory :). 

13). Wspomnienie jednego ze spacerów po moim słowackim mieście: idę sobie deptakiem, drzewa się już zazieleniły, oglądam witryny sklepowe i nagle mój wzrok przykuwa wielki napis na jednym z budynków: "K Ú P A". Przecieram oczy ze zdumienia, ale nie, to nie pomyłka - napis nie został wykonany przez chuligana, ale profesjonalnie przygotowany i celowo zamieszczony pod innym dużym napisem, informującym, że w tym miejscu znajduje się... kantor. Tak. Bo na Słowacji kúpa w miejscu publicznym to po prostu skup, zakup, kupno...
Spomienka na jednu z prechádzok po mojom slovenskom meste: idem si tak pešou zónou, stromy sa už zazelenali, obzerám si výklady obchodov a náhle môj zrak púta veľký nápis na jednej budove. KÚPA. Pretrela som si oči od prekvapenia, ale bola tam – nápis profesionálne pripravený a cielene umiestnený pod iným veľkým nápisom, informujúcim, že na tom mieste je zmenáreň. Milí Slováci, pre Vás to nie je nič zvláštne, ale vedzte, že moja prvá reakcia bola oprávnená, pretože „kupa” v poľštine označuje výkaly, exkrementy, jedným slovom hovienka, a tie väčšinou v okienku na pešej zóne nedostať!

14). Dziś w radiu leciała reklama, w której pani pytała przedszkolaki, co to jest odporność... Przyznam, że odpowiedzi już nie słuchałam, bo śmiałam się w duchu na myśl, jak inne byłyby wypowiedzi słowackich przedszkolaków :). Otóż na Słowacji bycie odpornym bynajmniej nie jest zaletą - jeśli ktoś jest odporny, to jest po prostu... obrzydliwy (no cóż ;)).
Dnes bola ráno v rádiu reklama, v ktorej sa pýtali škôlkárky, čo je to odpornosť (odporność)... Priznávam, že odpoveď som už nezachytila, lebo som sa v duchu musela smiať predstave o odpovediach slovenských škôlkarov :). Aby som veci uviedla na pravú mieru, pokiaľ je v Poľsku niekto odporny, neznamená to, že je hnusný, ale.... odolný :).

15). Jeśli przyjdzie Wam kiedyś obejrzeć jakiś słowacki melodramat i załamany mężczyzna zacznie w nim nagle, w chwili rozpaczy po odejściu ukochanej, mówić o tym, że lutuje, nie myślcie sobie od razu: „co za zaradny facet, zamiast płakać – działa” ;). Biedak, najzwyczajniej w świecie żałuje, że pozwolił dziewczynie odejść. Chlip! ;)
Ak budete pozerať nejakú poľskú melodrámu a chlapík oznámi manželke, že niečo ľutoval, neznamená to, že sa v ňom pohlo svedomie. Jednoducho bol vo svojej chlapskej komôrke a majstroval. Lutovať (lutować) je poľský neurčitok pre naše spájkovať - spájať kovové predmety spájkou. Chlapi sú chlapi...

16). Nadchodzi wiosna. Wielu Słowaków z pewnością wybierze sa (się) pokochať (czyt. pokochać) w przyrodzie. Jednak nie musicie się bać spacerowania po słowackiej stronie Tatr, nie spotkacie tam miejscowych in flagranti . Na pewno jednak natkniecie się na wielu Słowaków zachwycających się budzącą się do życia przyrodą. Spokojnie możecie się nią kochať razem z nimi! ;)
Veľa Slovákov sa v túto prebúdzajúcu sa jar oddáva rozkošiam spojeným s pešou turistikou - jednoducho, chodia sa kochať do prírody. Keď však zablúdite do poľských Beskýd, Tatier či Bieszczad, dajte si pozor na to ostatné sloveso. Miestni by sa na vás mohli pozerať s údivom hraničiacim so závisťou, keby ste im povedali, že sa idete do hôr kochať, v prípade, že by ste ich pozvali, by od vás najpravdepodobnejšie ušli. Kochać się (čít. kochať  še) totiž znamená v poľštine milovať sa. A to je veľký rozdiel ;).

17). Trwa Wielkanoc, w trakcie uroczystości rodzinnych z pewnością wypiliście dużo herbaty i kawy. I tu informacja, żeby nikt nie był zaskoczony: podczas, gdy w Polsce pija się często kawę rozpuszczalną, na Słowacji proponuje się gościom kawę... rozpustną ;).
Je tu Veľká Noc a počas rodinných slávností sa určite vypije veľa čaju a kávy. K tomu sa viaže jedna informácia, aby ste predišli prekvapeniu: pokiaľ si vypýtate kávu, vedzte, že poľské slovo "rozpustna" by sme mohli preložiť do slovenčiny ako "zhýralá, hýrivá" ;) Poľština na označenie takejto kávy používa slovo "rozpuszczalna" [rozpuščalna].

18). Jeśli otrzymany w restauracji chleb wydaje się Wam trochę czerstwy, lepiej nie informujcie o tym obsługi, używając tego właśnie słowa. W przeciwnym razie nie macie co liczyć na przyniesienie śwież(sz)ego kawałka, bo przecież według Was taki właśnie macie – sami przecież powiedzieliście, że jest čerstvý, a dla kelnera ten komunikat jest jasny, wszystko jest w jak najlepszym porządku! ;)

Pokiaľ dostanete v reštaurácii k polievočke chlieb, nechváľte zaň prosím čašníka používajúc slovo čerstvý. Boli by ste zrejme dosť prekvapení jeho nechápavou tvárou a udiveným pohľadom (zvlášť ak by chlebík skutočne bol čerstvý). V jeho rodnej poľštine by ste mu totiž oznámili, že chlieb, ktorý Vám priniesol je starý a ideálnym konzumentom sú jedine sliepky.

19). Jeśli odwiedzi Was jakiś Słowak, lepiej nie proponujcie mu do spania puchowej pościeli. W najlepszym wypadku postuka się tylko w czoło, w najgorszym może się nawet obrazić! No bo jak to, on do Was w gości, a Wy mu proponujecie śmierdzącą pościel?! ;)

Ak navštívite nejakých Poliakov, je dosť možné, že Vám ponúknu do spálne puchowe periny a vankúše. Nezačnite si hneď o nich myslieť najhoršie ani sa neurazte. Oni Vám chcú dať to najlepšie – páperové krásne nadýchané perinky ;).

20). Zaraz wakacje, tydzień bez lodów będzie tygodniem straconym. Jeśli lubicie lody jagodowe, nie zamawiajcie na Słowacji tych opatrzonych etykietką: „Jahoda”. Nie dostaniecie bowiem wymarzonej jagody, ale… truskawkę :).

O chvíľu začínajú prázdniny, týždeň bez zmrzliny bude strateným týždňom. Ak máte radi jahodovú zmrzlinu, neobjednávajte si v Poľsku zmrzlinu s nápisom „Jagoda”. Nedostanete totiž vysnívanú jahodovú, ale... čučoriedkovú :).

21). Znajomy Słowak opowiedział mi kiedyś o takiej swojej rozmowie z Polką:

P: Gdzie mieszkasz?

S: Ja nikde nemeškam.

P: Jak nigdzie? Ale gdzie mieszkasz?

S: No, nikde nemeškam.

... I mogliby tak w nieskończoność, bo każde mówiło o czymś innym :). Polka pytała, gdzie Słowak mieszka, a Słowak odpowiadał, że nigdzie się nie spóźnił, bo słowackie "meškať", które brzmi tak podobnie do naszego "mieszkać", oznacza właśnie "spóźniać się" :). I jak tu się dogadać? :)

Kamarát Slovák mi kedysi rozprával o takomto svojom rozhovore s Poľkou:

P: Gdzie mieszkasz?

S: Ja nikde nemeškam.

P: Jak nigdzie? Ale gdzie mieszkasz?

S: No, nikde nemeškam.

... a tak by sa mohli rozprávať donekonečna, pretože každý z nich hovoril o niečom inom :). Poľka sa pýtala, kde Slovák býva a Slovák odpovedal, že sa nikde neoneskoril. Poľské "mieszkać" je podobné so slovenským meškať a znamená "bývať" :). Ako sa tu teda dohodnúť? :)

22). Chyba każdy z Polaków spotkał się kiedyś ze słowem "żupan" - albo na lekcji historii, albo czytając Sienkiewicza, albo oglądając jakiś polski film kostiumowy. W słowniku języka polskiego możemy znaleźć taki oto opis tego stroju: «staropolski ubiór męski noszony przez szlachtę, o kroju długiej sukni zapinanej na guziki, ze stójką i wąskimi rękawami». A teraz was zaskoczę: Słowacy do dziś noszą župany ;). Nie jest to wprawdzie ubiór "staropolski", ani zarezerwowany tylko dla mężczyzn; jest jednak długi, przypomina płaszcz lub sukienkę i ma zapięcie. Sporo cech wspólnych, prawda? Jaka część garderoby kryje się więc pod tym określeniem? Szlafrok... ;)

Župan je súčasťou modernej garderóby aj modernej slovenčiny. V poľštine však už dávno vyšiel z módy a môžete ho vidieť akurát v starých filmoch. Čože? Či Poliaci mrznú v pyžamách alebo, prepytujem, chodia nahí? Nie nie, v poľštine żupan znamená mužský šľachtický odev v tvare sukne, z vysokým golierom a úzkymi rukávmi. No tak také sa tu veru po kúpeli nenosí :).

23). Sukienki, spódnice, tuniki… Który facet by to rozróżnił? Ojca córki obowiązuje jednak pewne określone minimum, z którym M. radzi sobie całkiem nieźle. Cóż z tego, skoro nasza córka i tak ma mętlik w głowie. Bo jak ma pojąć, że sukienki i spódnice, które nosi mamusia, to są 2 różne rzeczy, skoro tata spódnicę nazywa sukňą? ;)

Poľky, ktoré M. učí slovenčinu, boli veľmi prekvapené, keď im vysvetlil rozdiel medzi šatami a sukňou. Ale M. to vie celkom dobre, má predsa dcéru! Tej sa to však môže v hlavičke poriadne pomiešať, veď keď jej tata hovorí sukňa, mama povie spódnica, keď mama povie sukienka, tata povie šaty... ach jaj...

24). Są pytania, których Słowakom lepiej nie zadawać. Np. w sytuacji wypadku, choroby, czy jakiejś innej niespodziewanej sytuacji nie radzę pytać, w jakim są stanie. Nie, to nie jest nic obraźliwego, ale zabrzmi w uszach Słowaka co najmniej głupio. No bo po cholerę go pytam, w jakim jest namiocie, kiedy przed chwilą o mały włos nie przejechało go auto!

Sú otázky, ktoré z úst Poliaka v určitých situáciach môžu vyznieť zvláštne. Napríklad v prípade nehody, choroby či inej nečakanej situácie sa Vás môžu spýtať, v akom ste stane. Divné, nie? Vôbec nie! Zaujímajú sa o Vás, dobráci, chceli by totiž vedieť, ako sa cítite, v akom ste stave. 

25). Moja córka biega ostatnio i wykrzykuje „dupe, dupe, dupe”! Zanim jednak odsądzicie mnie od czci i wiary, przeczytajcie do końca ;). Mała bowiem posługuje się tym słowem wyłącznie w języku słowackim (dlatego „e” na końcu, a nie „ę”). To cytat z piosenki, w której słoń tupie ;) (bo słowackie "dupať" to czasownik :)).
Je viacero slov, pri ktorých si s M. vymieňame významné pohľady. Jedným z nich je slovenské sloveso dupať. "Maroš, čo tak dupeš po tých schodoch??!!" Významný pohľad. "Kto stvoril dupajúce slony.." Významný pohľad. "Keď si šťastný, dupaj nohami." Významný pohľad. A čo na seba stále tak hľadíme? Ach, tie asociácie... v poľštine slovo „dupa” znamená asi to, čo chcela počuť od mojej preslušnej svokry v detstve jej sestra, keď ju nabádala, aby povedala slovko ŤIR naopak :).

26). W słowackiej telewizji jest taki teleturniej pt. "Duel", w którym dwóch zawodników odpowiada na pytania z przeróżnych kategorii. Ostatnio już dwukrotnie pojawiała się w nim kategoria "Słowa w języku polskim". Za pierwszym razem moja teściowa z dumą chwaliła się, że znała znaczenie słowa "zupa" (w odróżnieniu od zawodnika :)). Za drugim razem jednak musiała ustąpić pola - została pokonana przez słowo "dywan". Dlaczego? Na pewno przyczynił się do tego brak dywanów w naszym domu (bo nie mogła się nauczyć słówka od wnuczki ;)), ale też fakt, że "diván" po słowacku ma zupełnie inne znaczenie. Podczas gdy Polak siedzi na dywanie, Słowak siedzi na... kanapie ;).

V slovenskej televízii je televízny kvíz "Duel", v ktorom dvaja súťažiaci odpovedajú na otázky z rôznych kategórií. V poslednej dobe sa už dvakrát objavila kategória "Hovoríte po poľsky?". Prvýkrát sa mi svokra hrdo pochválila, že vedela význam slova "zupa" (na rozdiel od súťažiaceho :)). Druhý raz sa však musela priznať, že ju prekonalo slovo "dywan". Prečo? Príčina mohla byť taká, že u nás doma nemáme "dywany" (nemohla sa to slovko teda naučiť od vnučky ;)). V poľštine má toto slovo totiž celkom iný význam. Kým Slovák na diváne oddychuje, Poliak po tom svojom mäkučko kráča - ide totiž o koberec.

27). Rozmowy o czasie ze Słowakiem mogą sprowadzić Polaka na manowce. Bo Polak powie, co robił w ciągu ostatniej doby, a Słowak zacznie się zastanawiać, jaką znowuż dobę ma ten Polak na myśli - lodowcową, kamienną, brązu, czy może czasy nowożytne? ;) Ewentualnie zastanowi się, czemu ten Polak opowiada mu, co robił w ostatnim tygodniu czy miesiącu... Lepiej więc nie posługiwać się tym słowem, chyba, że chce się przejść powtórkę z epok lub opowiedzieć o wszystkich okresach życia ;).

Rozhovory o čase so Slovákom tiež môžu Poliaka riadne zmiasť. Lebo Slovák porozpráva o tom, čo robil v poslednej dobe a Poliak začne rozmýšľať, ako to ten Slováčisko mohol všetko stihnúť, aj novú prácu, aj dovolenku, nové bývanie či mnohé ďalšie časovo náročné aktivity. V poľštine totiž doba označuje iba jeden jediný deň, posledných 24 hodín ;).

28). Kto z Polaków zapamięta, niech oszczędzi Słowakom brzydkich wyrażeń ;) i przebywając na Słowacji, nie prosi nikogo i nigdzie o „ser”, ale o „syr” :). Dlaczego? Dlatego, że „ser” to pewna czynność wyrażona w trybie rozkazującym związana z wypróżnianiem się – po polsku „sr*j” ;).
Kto si to zo Slovákov zapamätá, nech si ušetrí divné pohľady smerom k Poliakom. Keď vás budú chcieť odfotiť a zakričia séééééér, nie je to pokyn smerom k tráviacej sústave, ale skôr k mimickým svalom. Poľský ser je totiž syr, treba sa teda usmievať a nie.... veď viete čo.

29). Jeśli jakiś Słowak powie wam, że „ma istotę” <istotu>, nie wyobrażajcie sobie, że przetrzymuje w domu jakieś stworzenie pozaziemskie czy inne ;). On po prostu stwierdza, że ma pewność – na przykład co do tego, że język polski jest zabawny :).
Franklin vraj povedal, že na tomto svete sú len dve istoty, dane a smrť. V Poľsku ich je oveľa viac, sú živé, štvornohé, zelené z Marsu, všakovaké. Istoty sú totiž po našom bytosti (jeden z viacerých významov) - kto by sa už obmedzoval na tie dve franklinovské?

30). Na egzaminie gimnazjalnym z języka polskiego trzeba napisać rozprawkę. Gdyby Słowak usłyszał, że w Polsce na egzaminie na koniec szkoły trzeba napisać rozprávkę, to by chyba pomyślał, że polscy uczniowie mają raj na Ziemi a nie egzamin! No bo przecież napisanie bajki nie może być takie trudne ;). (Tak, tak, słowackie dzieci są baaaaardzo mądre, skoro od dzieciństwa opowiada im się rozprawki ;)).

Čo by si pomysleli slovenskí študenti, keby sa dozvedeli, že na skúškach na poľských stredných školách treba napísať rozprávku (rozprawka)! Majú tí Poliaci zasa raz raj na zemi a nie skúšky! Nie nie, žiadne zvýhodňovanie :), rozprawka je esej, nič jednoduché. (Poľské deti si zas môžu myslieť, že aké sú tie slovenské múdre, keď im odmalička rodičia rozprávajú eseje na dobrú noc ;)).

31). Hmmm… Drogie Polki, jakby wam to powiedzieć… Gdy Słowak na randce z wami powie, że jest taki „vzrušený” (czyt. wzruszeny), niech wam się nie wydaje, że jest taki romantyczny i ten wspólny spacer pod gołym niebem go tak wzrusza. On, jak przystało na prawdziwego mężczyznę w towarzystwie atrakcyjnej kobiety, jest po prostu podniecony ;) (ok, żeby trochę złagodzić –może być jeszcze podekscytowany ;)).
Hmmm... milí Slováci, ako Vám to len povedať... Keď Vám Poľka na rand povie, že je taká "wzruszona", nemyslite si, že máte u nej šancu dostať sa o úroveň vyššie :) Ako to už často býva, nie je vzrušená, ale rozcítená, bijú sa v nej romantické pocity, a možno... možno pod tým hviezdnatým nebom dostanete aj pusu ;).

32). Co można poczytać w Polsce? Książkę, gazetę, ogłoszenia… A na Słowacji? Tam można počitať (czyt. poczytać) rachunek, wydatki, upływające minuty… Kto rozwiąże tę zagadkę? ;) No jasne, Słowacy, gdy chcą coś počitať, zabierają się do liczenia :).

Čo možno počítať na Slovensku? Peniažky, roky a dni, na palcoch jednej ruky spočítať nejaké výnimočné chvíle... V Poľsku si zas možno "poczytać" knihy, časopisy... nie však na počty v knižnici ;) ale tak v rámci odpočinku :). Čítanie a počítanie v jednom :).